EGZEMA (DERMATİT)

Egzema, diğer adıyla dermatit, sıklıkla cildin bir çok maddeyle temas etmesi sonucu duyarlı hale gelmesiyle ya da çeşitli genetik ve çevresel faktörlerin etkisiyle ortaya çıkan iltihaplı ve alerjik (genelde) bir deri hastalığıdır. Egzemada, şişkin, pütürlü, kırmızı renkte, kaşıntılıve kabuklanmış döküntüler görülür. Vücudun bir çok bölgesinde ya da sınırlı bir yerde görülebilir. Bazı egzema vakalarında sulu yaralar görülebilir. Kaşınma fazla olduğunda mikrop kapabilir. Bu durum tedavi edilmez ise ciltte soyulma, kalınlaşma olup, cildin rengi koyu bir hal alabilir.

Çok karşılaşılan bir hastalık olan egzema, sıklıkla 1 yaşında ortaya çıkar. Bu durum ergenliğe kadar sürer ya da 2-2.5 yaşından sonra kaybolmaya başlar. Bir kısım hastada ise iyileşme uzar ve yıllarca sürer. Yılda yaklaşık 10-15 milyon arası kişi egzema şüphesiyle doktora başvurmaktadır. Çocukların ortalama %2'sinde görülür. Yeni doğan bebeklerde, annede alerjik bir hastalık varsa egzema görülme riski artar.

Kişinin psikolojisini etkileyebilen bir hastalık olan egzema, ölüme yol açmaz ve insandan insana bulaşması söz konusu değildir. Sadece kişinin günlük yaşamında kendini sürekli rahatsız hissetmesine yol açar. İlaçla yapılan tedaviyle hastalık kontrol altına alınabilmektedir.

EGZEMANIN NEDENLERİ

Bir çok faktöre bağlı olarak ortaya çıkabilen egzemanın, bir çok tipi ve belirtileri vardır. Nedenelerinden en çok karşılaşılanı, alerjidir. Bu şekilde görülen egzemaya atopik dermatit denir. Bebeklik, çocukluk ve erişkin dönemi atopik dermatiti olmak üzere üçe ayrılır. Astım ve saman nezlesi olan hastalarda sık görülür. Duygusal, psikolojik problemler de bu hastalığın ortay çıkma riskini arttırır. Genelde çocukluk döneminde başlar ve ileride devam eder. Allerjen maddelere maruz kalmadıkça erişkinlerde pek sorun yaratmaz. Eğer bu maddelerle doğrudan temas edilirse temas dermatiti meydana gelir. Atopik dermatitten daha fazla süren bir rahatsızlıktır. Zehirli sarmaşık, parfüm, bazı antibiyotik içeren kremler, kozmetik ürünleri, sabun gibi bir çok temizlik maddeleri bu temas dermatitine neden olurlar.

Ayrıca sürekli kaşınan kişilerde, kaşımayla egzema meydana gelebilir. Sıklıkla ellerde ve ayaklarda görülür. Bu şekilde ortaya çıkan egzema tipine nörodermatit denir. Bunların dışında genetik nedenlere bağlı olarak, yağlı ciltlerde ve saçlarda egzema görülebilir. Bazı egzema vakalarında cildin altında sıvı birikmesi söz konusudur. Kötü sağlık koşulları, stres, makyaj malzemeleri de dermatite yol açan nedenler arasında yer alır.

EGZEMANIN BELİRTİLERİ

Yukarıda nedenlerini saydığımız dermatit tiplerinin her birinin kendine özgü belirtileri vardır. Bunların başında gelen atopik dermatitte, yani allerjik maddelerin yol açtığı egzemada, ellerde, ayaklarda ve yüzde yaygın olmak üzere kaşıntı, deri dökülmesi, kızarıklık vardır. Dirseklerde sık görülür. Doktora başvuran hastaların bir çoğunda bu tip egzema vardır. Göz altında koyu bölgenin oluşması, el ve ayak taban çizgilerinin belirginleşmesi atopik dermatite eşlik edebilir. Çeşitli alerjen ya da tahriş edici maddelere doğrudan temas sonucu görülen temas dermatitinde ise, alerjenin etkinliğine göre çeşitli derecelerde kızarıklık ve kaşıntı meydana gelir.

Yağlı cilt ve saçlarda görülen egzemada, kepek tarzında kaşıntı vardır. Çocuklarda kabuklu döküntü şeklindedir. Genelde 1 yaşından küçük çocuklarda görülür. Sürekli kaşınan kişilerde ise cilt üstünde sert ve rengi koyulaşmış alanlar vardır. Bu durum, kronik kaşıntının yol açmasıyla oluşur. Bu koyulaşmanın görüldüğü başka dermatit tipi de vardır. Staz dermatit denilen bu tipte, deri kalınlaşmış ve varisli damarlar görülmektedir. Yara meydana gelebilir. Makyaj ya da kremlerin yol açtığı ve genelde kadınlarda görülen dermatitte ise sivilce tarzında bulgular vardır. Yüzde, burun, yanak ve ağız çevresinde oluşur.

EGZEMA TANISI

Egzemadan şüphelenen ya da bu belirtileri taşıyan kişilerin öncelikle bir dermatolog tarafından muayene olması gerekmektedir. Sizin doktora verdiğiniz bilgiler ve yapılan fiziki muayenede derinin incelenmesi tanı için yeterli olabilir. Derinin egzemalı olmayan bir bölgesine sert bir için ile bastırıldığında beyaz renkli bir kabarıklık oluşur. Atopik tanısı konması gereken durumlarda uygulanır. Temas dermatittinden şüphelenilen durumlarda alerji deri testi yapılır. Cildin hangi maddelerden etkilendiğini anlamak için yapılır. Cilde bazı maddelerden oluşmuş karışımdan bir miktar sürülür. Ayrıca yapılan laboratuvar testleriyle allerjinin olup olmadığı araştırılır. Bunun için kanda IgE denen antikor miktarına bakılır.

EGZEMA TEDAVİSİ VE ALINABİLECEK ÖNLEMLER

Egzema tedavisinde günümüzde kullanılan bir çok ilaç vardır. Tam olarak tedavi edilmese de hastalık kontrol altına alınır. Kaşıntı, cilt üzerinde oluşan yaralar ve derinin kuruyup çatlamasını önlemek için çeşitli ilaçlar kullanılır. Kortikosteroid türü ilaçlarla, cilt nemlendirildikten sonra cildin üstüne sürerek oluşan döküntü tarzı yaraları azaltmak amaçlanır. Uzun süre kullanılması deriyi tahriş eder. Hastaların en çok rahatsız olduğu durum olan kaşıntıyı önlemek için ise antihistaminikler kullanılır. Ayrıca egzema hastalarının derileri oldukça kurudur. Bu yüzden deriyi nemli tutmak gerekir. Çünkü kuru cilt bulguların artmasına neden olur. Kremli sabunlar kullanılmalıdır. Normal sabun kullanımından kaçınmak gerekir.

İlaç tedavisinin yanında hastaların alması gerekn bazı önlemler vardır. Böylece egzemanın yol açtığı rahatsızlık hissi azaltılır. Öncelikle egzemalı hastaların yapmaması gereken bir şey vardır. O da yarayı kaşımamaktır. Bebeklerin egzemalı yerlerini kaşımaması için parmaksız, pamuklu eldivenler önerilir. Erişkinlerin ise tahriş edecek maddelerden kaçınması gerekir. İşi gereği bu maddelerle temas halinde olan kişilerin, eldiven ve maske kullanmaları şarttır.

Egzemalı kişilerin, sık banyo yapması cilt kuruluğunu arttırır. Haftada 3 defadan fazla banyo yapmamaya özen gösterilmelidir. Cildi tahriş etmemek için ılık su kullanılmalıdır. Sabun seçimine dikakt edilmelidir. Çocuklarda temizliğe özen gösterilmeli fakat çok sık yıkamaktan kaçınılmalıdır. Kıyafet seçerken kaşıntıya neden olacak yünlü kumaşlar kullanmamak gerekir. Ayrıca özellikle uçuk virüsü kapmamak için uçuk hastalığı olanlardan kaçınmak gerekir. Hastalığı şiddetlendiren bir durumdur.